Mantelzorgers: onmisbaar en schaars tegelijk

Er zijn te weinig mantelzorger, wat is de oplossing?

De positieve ontwikkeling dat we gemiddeld gezien steeds fitter oud worden, lijkt overschaduwd te worden door de problematische bezuinigingen in de zorg. De druk om de directe omgeving van zorgvragers neemt alsmaar toe. In 2015 stonden nog vijftien potentiële mantelzorgers tegenover één ontvanger van mantelzorg, maar in 2040 zijn dat er in sommige provincies nog maar vijf. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Want, ooit worden we (hopelijk) ouder en hebben we beetje bij beetje meer hulp nodig in het dagelijks leven. Maar wie neemt deze ondersteuning op zich als de zorg steeds meer berust op de direct omgeving?

Zo lang mogelijk in de vertrouwde omgeving willen blijven is een logische wens, gezien de mens van nature een drang naar zelfstandigheid heeft. Zij zullen een beroep moeten doen op de Wmo of mantelzorg uit het eigen netwerk. Pgb-indicaties worden niet zomaar toegewezen, waardoor mantelzorg overblijft als optie. Maar is die optie in de toekomst ook nog wel zo vanzelfsprekend als het nu lijkt?

Meer ouderen, minder mantelzorgers

Ondanks dat er steeds meer supersenioren zijn die nog compleet gezond en fit zijn, komt er een moment dat er toch hier en daar een beetje hulp nodig is. Dan ontstaat een – steeds langere – tussenperiode waarin veel mensen het liefst nog zelfstandig thuis willen wonen, maar nog (lang) geen uitgebreide verzorging of verpleging nodig hebben. De ontwikkelingen in de zorg hebben ertoe geleid dat juist in deze periode vooral een beroep gedaan moet worden op hulp en ondersteuning uit de eigen omgeving.

Want op je 80e in goede gezondheid naar een gezellig bejaardenhuis verkassen, dat is er voor de meesten niet meer bij. Pas als thuis wonen écht niet meer gaat vanwege de gezondheid, kan er een beroep worden gedaan op het verpleeghuis.

Maar wat als het netwerk krimpt?

Gelukkig willen de meeste mensen ook zelfstandig in een eigen woning blijven wonen. En dan bof je als je een groot netwerk hebt van familie, vrienden en kennissen. Toch blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau dat zo’n 66 procent van de mensen verwacht dat ze de omgeving niet om hulp kunnen vragen. Mantelzorgers in de directe omgeving zijn steeds zeldzamer.

Hoe dat komt? Daaronder liggen verschillende maatschappelijke ten grondslag. Zo zijn vrouwen vergeleken vroeger steeds meer gaan werken. Ook heeft de huidige generatie senioren minder kinderen. De oorzaken zijn vrij duidelijk, maar nu de oplossingen nog. Mantelzorgers overbelast, wat gaan we daaraan doen?

Met de toenemende vergrijzing zijn alleen maar meer mantelzorgers nodig. Daarbij komt dat de overheid verwacht dat lichtere ondersteuning, zoals huishoudelijke hulp, administratie, vervoer en boodschappen doen, automatisch in de handen valt van de directe omgeving. Gevolg? Overbelasting van mantelzorgers. Daarom is het zaak om na te denken over de toekomst van mantelzorg. Een van de oplossingen om mensen te voorzien van de juiste hulp en tegelijkertijd mantelzorgers te ontlasten, is mantelzorgondersteuning.

Bij UWassistent vinden mantelzorgers bijvoorbeeld ondersteuning voor allerlei taken. Zo is het voor mantelzorgers makkelijker om de zorg vol te houden. Dat werkt drukverlagend. Ze komen dan even op adem. Om ervoor te zorgen dat de ondersteuning aansluit bij de behoeften, gaan de vaste contactpersonen in de regio op zoek naar een mantelzorgondersteuner die de specifieke wensen kan vervullen, zodat mantelzorgers er écht mee geholpen worden.

Een andere vorm van hulp is technologie als ondersteuning. Technische snufjes doen hun opmars en treden steeds meer binnen in de levens van mantelzorgers en mantelzorgontvangers. Zulke technologische oplossingen bestaan in de vorm van hulpmiddelen of aanpassingen in de woning. In een eerder artikel beschreven we vijf handige gadgets voor senioren.

Dat is nog maar een klein percentage van de technische hulpmiddelen die nu op de markt zijn. En met de razendsnelle ontwikkelingen worden de hulpmiddelen nog beter en handiger in gebruik. Met videocommunicatie neemt de mantelzorger taken op zich op afstand. Een kijkje in elektronische patiëntendossiers maakt dat mantelzorgers snel informatie vinden over de aandoening en verzorging. Of een pillendoos die een signaal aan de mantelzorger geeft als medicatie wordt vergeten. Kleine hulpmiddelen die mantelzorgers ontlasten. Binnenkort verschijnt een artikel op UWassistent over de voorbeelden van e-health-toepassingen voor mantelzorgers.

Mantelzorg in de toekomst

Mantelzorgers worden dus schaars. Het netwerk is, in feite net zoals vroeger, weer belangrijker. Van je omgeving moet je het hebben. Maar met de stijgende eenzaamheid en maatschappelijke veranderingen, is het eerder een kwestie van geluk of er iemand in de omgeving is die mantelzorg op zich wil en kan nemen.

Gelukkig zijn mantelzorgondersteuning en technische hulpmiddelen manieren om de zelfredzaamheid te vergroten en de druk op mantelzorgers te verlagen. Mantelzorg is dan bijvoorbeeld makkelijker te combineren met een baan.

Reacties